خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی (حدود ۷۲۷ – ۷۹۲ هجری قمری برابر با ۷۰۶ - ۷۶۹ هجری شمسی)، شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یکی از سخنوران نامی جهان است. بیش‌تر شعرهای او غزل هستند که به‌غزلیات حافظ شهرت دارند. گرایش حافظ به شیوهٔ سخن‌پردازی خواجوی کرمانی و شباهت شیوهٔ سخنش با او مشهور است او از مهمترین تأثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. در قرون هجدهم و نوزدهم اشعار او به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نام او بگونه‌ای به‌محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هرساله در تاریخ ۲۰ مهرماه مراسم بزرگداشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود. در ایران این روز را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.
١ -جام شراب يك منى را بنوش تا به وسيله‌ى آن،غم دل را ريشه‌كن كنى.
٢ -مانند جام شراب،گشاده‌دل باش،تا كى مى‌خواهى مانند خم شراب سرگرفته باشى؟[با توجه به گشاد بودن دهانه‌ى جام شراب،گشاده دل و شاد بودن را به آن مانند كرده است.دن،خم شراب‌قيراندود و در اين جا مجازا به معناى شراب است.سرگرفتگى خم اشاره به اين موضوع است كه‌سر خم شراب را با دستمالى يا خشت و گلى مى‌بسته‌اند تا شراب به هنگام جوش سرريز نكند.سربسته بودن به كنايه،يعنى در فكر بودن،اندوهگين و در خود بودن.مى‌گويد:مانند جام شراب گشاده‌دل و شاد باش؛نه مانند خم سربسته و عبوس و غمگين!]
٣ -هنگامى كه از جام شراب بى‌خودى پيمانه‌ى سنگينى نوشيدى،كمتر لاف منى و خودبينى خواهى زد.[يعنى وقتى از خود بى‌خود شدى،خودبينى در وجود تو از بين مى‌رود.]
۴ -در پايدارى و استوارى مانند سنگ باش و مانند آب،آميخته به رنگ و ريا و آلوده و تر دامن
مباش.[رنگ و رنگ‌آميزى،يعنى حيله‌گرى و نيرنگ.اين معناى مجازى از يك تصوير واقعى ناشى‌مى‌شود.و آن اين است كه آب رنگ پذير است و به هر ظرفى كه ريخته شود،رنگ همان ظرف را به‌خود مى‌گيرد.تردامنى نيز كنايه از آلودگى به گناه است.]
۵ -دل بسته‌ى شراب باش تا گردن نيرنگ و تقوا و پرهيزگارى را مردانه بشكنى!
6-برخيز و مانند حافظ كوششى كن تا شايد بتوانى خود را در پاى معشوقه بيندازى.
****
دیوان حافظ بر اساس نسخه قزوینی و خانلری