غزلیات حافظحافظ
غزل ۱۱۴- همای اوج سعادت به دام ما افتد
همای اوج سعادت به دام ما افتد | اگر تو را گذری بر مقام ما افتد |
حباب وار براندازم از نشاط کلاه | اگر ز روی تو عکسی به جام ما افتد |
شبی که ماه مراد از افق شود طالع | بود که پرتو نوری به بام ما افتد |
به بارگاه تو چون باد را نباشد بار | کی اتفاق مجال سلام ما افتد |
چو جان فدای لبش شد خیال میبستم | که قطرهای ز زلالش به کام ما افتد |
خیال زلف تو گفتا که جان وسیله مساز | کز این شکار فراوان به دام ما افتد |
به ناامیدی از این در مرو بزن فالی | بود که قرعه دولت به نام ما افتد |
ز خاک کوی تو هر گه که دم زند حافظ | نسیم گلشن جان در مشام ما افتد |
(1)اگر تو بر جایگاه و از کنار ما گذر کنی مرغ سعادت هما به دام ما می افتد.
(2)اگر تصویر چهره تو بر جام ما بیفتد مانند ترکیدن حباب آب ، از شادی کلاه خود را به بالا پرتاب خواهم کرد.
(3)آیا می شود آن شبی که ماه مقصود و آرزو از افق سر بر کشیده جهان را روشن می کند پرتوی از نور آن هم به بام ما بتابد.
(4) در حالیکه باد ، اجازه ورود به بار گاه ( سلیمانی ) تو را نمی یابد ، چگونه اجازه ورود و فرصت عرض سلام به ما دست خواهد داد؟
(5) آنگاه که در راه بوسه لبت ، جانم فدا شد ، چنین تصور می کردم که قطره ای از آب آن لعل آبدار در کام ما سرازیر شود .
(6)صورت خیال زلف تو با من گفت که بیهوده جان خود را دستاویز تقرب مساز که از اینگونه شکارها بسیار در دام ما می افتد.
(7) از این درگاه نومیدانه دور مشو، تفالي بزن . شايد كه قرعه بخت و اقبال به نام ما افتد.
(8)هر زمان که حافظ از خاک کوی تو سخن به میان آورد بوی خوشی از باغ جان به مشام ما می رسد .
*
این یک غزل به ظاهر عاشقانه ، نمونه یی از سبک غزلسرایی حافظ است از آنجایی که پایه ومیزا ن دانش و معلومات اکتسابی هر شاعر در سبک شعری او اثری به سزا دارد و حافظ در شته علوم دینی و شرعی و ادبی کار کرده و محیط زندگانیش در آن زمان از عالمان و عارفان و شعرا غنی بوده است. او شیوه معلومات دینی ، ادبی ،عرفانی خود را با ذوق لطیف خود به هم آمیخته و برای خود سبکی در غزل می آفریند که بر پایه افکار عمیق حکمی – عرفانی و عاطفی به همراه صنایع شعری از قبیل طنز و ایهام بنا شده است و قابل تقلید نیست و این غزل نمونه قابل ذکری از آنهاست . مضمون بیت دوم این غزل یک شاهکار است که در کمال بلاغت بیان شده و هر خواننده یی را که دست در کار شعر وشاعری داشته باشد به تحسین وا می دارد .
(شرح جلالی بر حافظ / دکتر عبدالحسین جلالیان)
ای کاش تفسیر غزلیات رو هم بزارید، چیزی که کمتر گیر میاد و خیلی ها دنبالش میگردن
این غزل به قدری زیباست که توی ظاهر کلماتش موندم و تا به حال به معناش فکر نکردم
همین قدر از ظاهر زیبا و عاشقانه اش بگم که منظور از افتادن عکس در جام (در بیت دوم) اینه که “معشوق، ساقی عاشق باشه؛ چون کسی که جام رو پر میکنه، ابتدا خم میشه و ازین رو عکس صورتش توی جام میفته”