غزلیات حافظحافظ

غزل ۱۳۰- سحر بلبل حکایت با صبا کرد

سحر بلبل حکایت با صبا کردکه عشق روی گل با ما چه‌ها کرد
از آن رنگ رخم خون در دل افتادو از آن گلشن به خارم مبتلا کرد
غلام همت آن نازنینمکه کار خیر بی روی و ریا کرد
من از بیگانگان دیگر ننالمکه با من هر چه کرد آن آشنا کرد
گر از سلطان طمع کردم خطا بودور از دلبر وفا جستم جفا کرد
خوشش باد آن نسیم صبحگاهیکه درد شب نشینان را دوا کرد
نقاب گل کشید و زلف سنبلگره بند قبای غنچه وا کرد
به هر سو بلبل عاشق در افغانتنعم از میان باد صبا کرد
بشارت بر به کوی می فروشانکه حافظ توبه از زهد ریا کرد
وفا از خواجگان شهر با منکمال دولت و دین بوالوفا کرد

 

غزل ۱۳۰

حافظ

خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی (حدود ۷۲۷ – ۷۹۲ هجری قمری برابر با ۷۰۶ - ۷۶۹ هجری شمسی)، شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یکی از سخنوران نامی جهان است. بیش‌تر شعرهای او غزل هستند که به‌غزلیات حافظ شهرت دارند. گرایش حافظ به شیوهٔ سخن‌پردازی خواجوی کرمانی و شباهت شیوهٔ سخنش با او مشهور است او از مهمترین تأثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. در قرون هجدهم و نوزدهم اشعار او به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نام او بگونه‌ای به‌محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هرساله در تاریخ ۲۰ مهرماه مراسم بزرگداشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود. در ایران این روز را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.

نوشته های مشابه

4 دیدگاه

    1. معاني لغات غزل(130)

      از آن رنگ رخم خون در دل افتاد: از آن رنگ رخ ، خون در دلم افتاد.

      وزين گلشن به خارم مبتلا كرد: و ازاين چهره چون گل ، مرا به خار اندوه مبتلا كرد

      شب نشينان : شب زنده داران .

      خوشش بادآن نسيم صبحگاهي – كه:… آن نسيم سحري خوش و خوب باشد ( كه با آوردن بوي يار)…

      نقاب گل كشيد و زلف سنبل : نقاب از چهره گل بر گرفت و به زلف سنبل دست برد.

      گره بند قبا:بند گره قبا.

      افغان:ناله و زاري.

      تنعم:به نعمت رسيدن ، از نعمت بهره بردن ، تمتع.

      زهد ريا: زهد، ريايي، پارسايي مزورانه ريا، تقواي دروغين و از روي نيرنگ .

      بوالوفا:خواجه كمال الدين سيد ابوالوفا شيرازي معاصر حافظ و شاه شجاع.

      معاني ابيات غزل( 130)

      (1) سحر گاهان بلبل باد صبا حكايت كرد كه ديدي عشق روي گل با ما چها كرد.

      (2) از آن رنگ سرخ چهره اش مرا دلخون و ازاين چهره چون گلشن ، به خار اندوه مبتلا كرد .

      (3) من بنده همت آن محبوب نازنيني هستم كه كار خير را بدون ريا و تظاهر انجام داد.

      (4) از آن بيگانگان ديگر گله نمي كنم ، چرا كه هر جور وستمي به من شد آن آشنا كرد.

      (5) اگر از پادشاه انتظار كمك داشتم اشتباه بود و اگر از محبوب ، اميد وفاداري در دل مي پروريدم بر من ستم روا داشت .

      (6) آن نسيم سحري خوش وخوب باشد كه درد خستگي شب زنده داران را درمان كرد.

      (7) ( آن نسيم سحري) نقاب از چهره گل برداشت و زلف سنبل را آشكار ساخت و گره از بند قباي غنچه گشود.

      (8) بلبل عاشق ، در هر گوشه وكنار در كار ناله وزاري است و اين ميان بادصبا از اين نعمت بهر ه برداري مي كند.

      (9) اين خبر خوش را به كوي مي فروشان برسان كه حافظ از زهد و تقوي دروغين توبه كرد.

      (10) از بزرگان شهرف خواجه كمال الدين ابوالوفا با من راه ورسم وفا را انجام رسانيد.

      شرح ابيات غزل( 130)

      وزن غزل: مفاعيلن مفاعيلن مفاعلن

      بحر غزل: هزج مسدس مقصور

      *

      اين غزل را خواجه حافظ در مدح خواجه كمال الدين ابوالوفا سروده كه از رجال نيكنام قرن هشتم هجري است و در زمان شاه شجاع قناتي در حومه شهر احداث كرده و مورد اعتراض شاكيان قرار گرفته و شاه شجاع در مكتوبي اورا به عنابيات خود مستظهر مي داد. اين سيد بزرگوار در شيراز هنگامي كه شاه نعمت الله ولي به آنجا آمده بود به خدمت او رسيده و آرامگاه كوچك او در سمت شمال غربي شيراز خارج از شهر به مسافت يك ميدان در وسط قبرستاني واقع است. شاعر در بيت سوم اين غزل از كار خير احداث قنات ابوالوفاء ياد كرده است . شاعر در بحبوبه كدورت با شاه شجاع اين غزل را سروده و به مناسبتي و در ازاء محبتي با افزودن بيت دهم آن را به نام خواجه ابوالوفا مي كند وهمانطور كه گفته شد به هنگام سرودن هم بي وفايي شاه شجاع و هم كار خير ابوالوفاء را منظور نظر داشته و در غزل به صورت ايهام بدان اشاره كرده است.
      شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی

  1. کار بسیار جالب و زیبایی انجام داده اید دست شما عزیزان در هرکجا هستید درد نکند سلامتی و موفقیت برای شما آرزو میکنم.
    پیشنهادی داشتم البته اگر امکان آن باشد.
    شاید به این کار پر ارزش شما زیبایی بیشتری داده میشد اگر همراه با خواندن غزل ها که صوتی پحش میشود نوای نی یا تار نواخته شود.
    شاد پیروز باشید

  2. با سلام
    سپاس از این کار زیبایی که انجام می دهید. فقط یه تذکر کوچک:
    وزن شعر : مفاعیلن مفاعیلن فعولن هست
    س حر بل بل ، ح کا یت با ، ص با کرد
    م فا عی لن ، م فا عی لن ، ف عو لن

    باز هم سپاس

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا