اپرای عروسکی مولوی نمایش عروسکی است به کارگردانی، نویسندگی و طراحی صحنه بهروز غریب‌پور و اجرای گروه نمایشی آران که برای اولین بار در بهمن ماه سال ۱۳۸۸ در تالار رودکی به روی صحنه رفت.
اپرای عروسکی مولوی براساس اشعار مثنوی معنوی و کلیات شمس نوشته شده و موسیقی آن بر اساس موسیقی اصیل ایرانی، دستگاه‌ها و نیز ردیف‌های آوازی موسیقی ایرانی با آهنگسازی بهزاد عبدی ساخته شده است. خوانندگانی چون همایون شجریان و محمد معتمدی نیز روایت آوازین این اپرا را بر عهده دارند. ضبط موسیقی این اثر در اکراین انجام شده و بیش از ۱۰۰ عروسک ریسمانی در آن به کار گرفته شده اند.
اپرای عروسکی مولوی نخستین اجرای خود را در بخش میهمان بین‌الملل در بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر انجام داده است. این نمایش در کشورهای خارجی چون گرجستان و دوبی اجرا گردیده است.
موسیقی این اثر در دستگاه های نوا ، همایون ، ماهور ، شور ، چهارگاه و آوازهای بیات اصفهان ، شوشتری و دشتی است .
متن گفت‌وگوی شمس و مولانا | به‌همراه ارجاعات به منبع
شمس:
هر زمان (نفس) نو می‌شود دنیا و ما
بی‌خبر از نو شدن اندر بقا
پس تو را هر لحظه مرگ و رجعتی‌ست
مصطفی فرمود دنیا ساعتی‌ست
– مثنوی معنوی، دفتر یکم، بخش ۶۲، ابیات ۳۸ و ۳۶
شمس:
آزمودم مرگ من در زندگی‌ست
چون رهی (رهم) زین زندگی پایندگی‌ست
– مثنوی معنوی، دفتر سوم، بخش ۱۸۴، بیت ۹
مولانا: کیستی تو؟
شمس: کیستی تو؟
مولانا: قطره‌ای از باده‌های آسمان
– مثنوی معنوی، دفتر سوم، بخش ۲۵، بیت ۲۷، مصرع اول
شمس:
این جهان زندان و ما زندانیان
حفره کن زندان و خود را وارهان
– مثنوی معنوی، دفتر یکم، بخش ۵۰، بیت ۱۲
مولانا: کیستی تو؟
شمس:
آدمی مخفی‌ست در زیر زبان
این زبان پرده است بر درگاه جان
– مثنوی معنوی، دفتر دوم، بخش ۲۱، بیت ۳
مولانا: کیستی تو؟
شمس:
تیر پرّان بین و ناپیدا کمان
جان‌ها پیدا و پنهان جانِ جان
– مثنوی معنوی، دفتر دوم، بخش ۲۶، بیت ۷۸
مولانا: کیستی تو؟
شمس:
ره نمایم همرهت باشم رفیق
من قلاووزم در این راه دقیق
– مثنوی معنوی، دفتر سوم، بخش ۷، بیت ۲۹
مولانا: کیستی تو؟ همدلی کن ای رفیق!
شمس:
در عشق سلیمانی من همدم مرغانم
هم عشق پری دارم، هم مرد پری‌خوانم
هر کس که پری‌خوتر در شیشه کنم زودتر
برخوانمُ افسونش حراقه بجنبانم
… / هم ناطق و خاموشم، هم لوح خموشانم
هم خونم و هم شیرم، هم طفلم و هم پیرم / …
– دیوان شمس، غزل شماره‌ی ۱۴۶۶، ابیات اول، دوم و سوم (مصرع دوم) + مصرع اول بیت ۹
مولانا: کیستم من؟ کیستم من؟ چیستم من؟
شمس:
تا نگردی پاک‌دل چون جبرئیل
گرچه گنجی در نگنجی در جهان
– دیوان شمس، غزل شماره‌ی ۲۰۲۲، بیت ۸
شمس:
رخت بربند و برس در کاروان
– دیوان شمس، غزل شماره‌ی ۲۰۲۱، بیت اول، مصرع دوم
شمس:
آدمی چون کشتی است و بادبان
تا کی آرَد باد را آن بادران؟
– مثنوی معنوی، دفتر سوم، بخش ۸، بیت ۲۰
مولانا: هیچ نندیشم به‌جز دلخواه تو
– مثنوی معنوی، دفتر سوم، بخش ۲۹، بیت ۴، مصرع دوم
مولانا:
شکر ایزد را که دیدم روی تو
یافتم ناگه رهی من سوی تو
چشم گریانم ز گریه کُند بود
یافت نور از نرگس جادوی تو
بس بگفتم کو وصال و کو نجاح
برد این کوکو مرا در کوی تو
جست‌وجویی در دلم انداختی
تا ز جست‌وجو روم در جوی تو
خاک را هایی و هویی کی بُدی؟
گر نبودی جذب های و هوی تو
– دیوان شمس، غزل شماره‌ی ۲۲۲۵، ابیات ۱، ۲، ۳، ۸ و ۹
شمس:
مخزن إنّا فتحنا برگشا
سرّ جان مصطفی را بازگو
مستجاب آمد دعای عاشقان
ای دعاگو آن دعا را بازگو
– دیوان شمس، غزل شماره‌ی ۲۲۲۷، ابیات ۵ و ۶
مولانا:
چون دهانم خورد از حلوای او
چشم‌روشن گشتم و بینای او
پا نهم گستاخ چون خانه روم
پا نلرزانم نه کورانه روم
– مثنوی معنوی، دفتر سوم، بخش ۱۹۷، ابیات ۴۰ و ۴۱
توضیح:
- متن و منبع اشعار از نرم‌افزار «ساغر» استخراج شده است.
- در ۲ مورد اختلافی میانِ اصل شعر و آنچه خوانده شده، وجود دارد که در پرانتز بدان اشاره شده است.
منبع:
- استخراج متن اشعار توسط سایت طرفداران همایون شجریان انجام گرفته است.
ممنون که این اثر فوق العاده رو با ما سهیم شدید
سلام ، واقعا ممنون از شما که این اثر زیبا ، دلنشین و ماندگار را در اختیار هم وطنان عزیز قرار داده اید.با سپاس
ممنون بسيار زيبا وپرمعنا!
هستی تو را ویران کنم هستی دگر سازم تو را
مستی حرامت میکنم مستی دگر سازم تو را
این اثر فوق العاده ترین اثری بود که تا به حال دیده بودم .باتشکر
واقعا عالی بود
ممنون
اولين باري که اين اثر را ديدم يه قسمت خيلي توکوتاه تو تلويزيون بود که چنان من را صدا کرد که روحم پرواز کرد. وقتي ميبينمش واقعا حس خيلي خاصي بهشم دست ميده. مرسي که منتشرش کرديد.
عالی بود ممنونم بازم از این کارهای فوق العاده بزارید
باسلام
درودبریکایک شماعزیزان واقعاهم کارتون درسته سپاسگزارم
بسیار زیباست کاش باز هم از این اثرهای هنری معنا دار خلق بشه .
دست مهربان استاد شجریان بزرگ درد نکنه با این فرزندی که تربیت کرد .
درود بر همه ایرانیان
یکی از قشنگترین آثار هنری معاصر بود که دیدم و خیلی دوست دارم معانی عرفانی این اشعار را بدونم
سلام
در بیت هر کس که پری خوتر ، در شیشه کنم “زو تن”
صورت صحیح شعر است.لطفا اصلاح کنید.