غزلیات حافظحافظ

غزل ۳۵۵- حالیا مصلحت وقت در آن می‌بینم

حالیا مصلحت وقت در آن می‌بینمکه کشم رخت به میخانه و خوش بنشینم
جام می گیرم و از اهل ریا دور شومیعنی از اهل جهان پاکدلی بگزینم
جز صراحی و کتابم نبود یار و ندیمتا حریفان دغا را به جهان کم بینم
سر به آزادگی از خلق برآرم چون سروگر دهد دست که دامن ز جهان درچینم
بس که در خرقه آلوده زدم لاف صلاحشرمسار از رخ ساقی و می رنگینم
سینه تنگ من و بار غم او هیهاتمرد این بار گران نیست دل مسکینم
من اگر رند خراباتم و گر زاهد شهراین متاعم که همی‌بینی و کمتر زینم
بنده آصف عهدم دلم از راه مبرکه اگر دم زنم از چرخ بخواهد کینم
بر دلم گرد ستم‌هاست خدایا مپسندکه مکدر شود آیینه مهرآیینم

 

غزل ۳۵۵

حافظ

خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی (حدود ۷۲۷ – ۷۹۲ هجری قمری برابر با ۷۰۶ - ۷۶۹ هجری شمسی)، شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یکی از سخنوران نامی جهان است. بیش‌تر شعرهای او غزل هستند که به‌غزلیات حافظ شهرت دارند. گرایش حافظ به شیوهٔ سخن‌پردازی خواجوی کرمانی و شباهت شیوهٔ سخنش با او مشهور است او از مهمترین تأثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. در قرون هجدهم و نوزدهم اشعار او به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نام او بگونه‌ای به‌محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هرساله در تاریخ ۲۰ مهرماه مراسم بزرگداشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود. در ایران این روز را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.

نوشته های مشابه

5 دیدگاه

  1. با سلام واقعا لذت بردم اينو جدي ميگم بسيار عالي بود دستتون درد نكنه واقعا ممنون لذت برددددددددددددددددددددددم لذت ممنون ممنون

  2. با سلام غزل بسیار زیبائی است امااگر می خواهید معجزه این غزل را درک کنید آن را با صدای استاد بی بدیل آواز ایران زنده یاد ایرج بسطامی گوش کنید وبه انتهای لذت برسید.

  3. معانی لغات غزل (355)

    حالیا : در حال حاضر، فعلاً، اکنون .

    مصلحت وقت : آنچه در این زمان به خیر و صلاح است .

    رَخت : اثاث البیت، لباس .

    صُراحی : تُنگ شراب با گردنی دراز و تنگ .

    ندیم : همدم .

    دَغا : دغل، نادرست، حقه باز .

    دامن در چیدن : دست و پای خود را جمع کردن، کنایه از گوشه گیری و کناره گیری اختیار کردن .

    لاف صلاح : ادّعای پرهیزکاری و تقوی .

    میِ رنگین : شراب سرخ، شراب زلال و روشن .

    هیهات : ( شبه جمله ) بعید است، تأسّف می خورم .

    مکدّر : کدر ، تیره .

    آیینه مهر آیین : آیینه دل که رسم و آیین محبت را می شناسد .

    متاع : کالا، جنس .

    آصف عهد : وزیر وقت .

    معانی ابیات غزل (355)

    1) در حال حاضر صلاح خود را در این می بینم که به میخانه اسباب کشی کرده و در آنجا به خوشی اقامت گزینم .

    2) (و) جام باده بنوشم و از دو رویان و ریاکاران فاصله بگیرم یعنی از میان همه مردم زمانه پاکدلی مانند جام می را به مصاحبت خود برگزینم .

    3) (و) به جز شراب و کتاب دوست و همدمی نداشته باشم تا روی دغلبازان مدّعی دوستی را کمتر ببینم .

    4) اگر چنین چیزی ممکن شود که از مردم دنیا کناره گیری کنم، در آزردگی به مانند سرو از میان آنها سریر خواهم افراشت .

    5) از بس در خرقه به گناه آلوده خود دم از پرهیزکاری زدم، از روی ساقی و شراب رنگین خجالت می کشم .

    6) بعید است که این سینه تنگ من، توان کشیدن بار غم او را داشته باشد، این دل بی نوای من توانایی کشیدن این بار سنگین را ندارد .

    7) گرد ستم های زیادی بر دلم نشسته، از برای خدا راضی مشو که چهره آیینه مانند دل مهرورز من تیره و کدر می شود .

    8) مرا دل نگران مکن . من غلام وزیر وقتم و اگر لب باز کنم او انتقام مرا از چرخ خواهد گرفت .

    شرح ابیات غزل(355)

    وزن غزل : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن

    بحر غزل : رمل مثمّن مخبون اصلم

    *

    مبارزات و درگیری های امیر مبارزالدّین و شاه ابواسحاق سالیان درازی ادامه داشت و بارها بین آن ها جنگ درگرفت و به نحوی به مصالحه انجامید و چون امیر مبارزالدّین مرد جنگی و و حسابگر و خشن و پیگیر و شاه اینجو شخصی خوشگذران و بی سیاست بود در جنگ ها شکست می خورد . از جمله در سال 754 هجری شیراز به تصرّف امیر مبارزالدّین درآمده و ابواسحاق شبانه فراری شد .

    حافظ این غزل را در بحبوحه آخرین جنگ ابواسحاق و امیر مبارزالدّین، در حال نومیدی ساخته و پیش بینی او این بوده که شاه اینجو بازی را به رقیب خود خواهد باخت و همانطور که شیوه این شاعر است که در ایام نومیدی و بحرانی همیشه در غزل های خود دم از بی وفایی روزگار و گوشه گیری می زند، در این غزل نیز چنین مضامینی را عنوان کرده است .

    منظور شاعر در بیت ششم از ضمیر ( او ) شاه ابواسحاق است و مفاد این بیت پس از شرح کناره گیری از دنیا که در پنج بیت اول غزل سروده شده، نمی تواند مربوط به معشوقی باشد بلکه این بیت زبان گویای احساسات پاک حافظ به دوست قدیمی و شاه شیراز است و در بیت هفتم به درگاه خدا استغاثه می کند که نپسند اینگونه دلگیر باشم و در بیت نهم غزل را به نام وزیر وقت که عمادالدّین محمود کرمانی است به پایان می برد .
    شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی

  4. سلام
    وقتتون بخیر
    میشه اگر آگاهی و دانشش رو دارین این غزل رو برام تعبیر کنید
    جهت اینکه ببینم به کسی وصال پیدا میکنم تفال زدم
    کسی رو میشناسید که بتونن تعبیری از تفال داشته باشن

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا